| Sıra No |
PROJE SONUÇ RAPORU BİLGİ FORMU |
| 1 |
Proje No |
: |
2021.02.02.1254
|
| 2 |
Projenin Adı |
: |
Düzce ve Batı Karadeniz Bölgesindeki Endemik ve Nadir Bitki Taksonlarının Ex-situ Korunması, Süs ve Tıbbi Bitkiler Olarak Kullanım Olanaklarının Belirlenmesi Amacıyla Süs ve Tıbbi Bitkiler Botanik Bahçesi Oluşturulması
|
| 3 |
Projenin İlgili Olduğu Alan Adı |
: |
Tarım, Ormancılık Araştırma Projesi (TOAP)
|
| 4 |
Proje Yürütücüsü |
: |
Prof.Dr. Necmi Aksoy
|
| 5 |
Proje Yürütücüsü E-posta |
: |
necmiaksoy@duzce.edu.tr
|
| 7 |
Proje Araştırıcıları |
: |
Doç.Dr. Özgür YERLİ
Doç.Dr. Engin EROĞLU
Dr.Öğr. Üyesi TURGAY BİRTÜRK
Dr.Öğr. Üyesi Murat SARGINCI
Dr.Öğr. Üyesi Şemsettin KULAÇ
Dr.Öğr. Üyesi Bilal ÇETİN
Dr.Öğr. Üyesi Neval GÜNEŞ ÖZKAN
Öğr. Gör. Serdar ASLAN
Dr.Öğr. Üyesi Nihan KOÇER
Dr.Öğr. Üyesi Bilge TUNÇKOL
Diğer Salih Sercan KANOĞLU
Arş.Gör. Sertaç KAYA
Arş.Gör. Nermin BAŞARAN
Arş.Gör. Tuba GÜL DOĞAN
Diğer Ahmet AYTEĞİN
Prof.Dr. Haldun MÜDERRİSOĞLU
|
| 8 |
Projenin Başlama ve Bitiş Tarihi |
: |
16.08.2021
16.09.2023
|
| 9 |
Proje Süresi |
: |
25
|
| 10 |
Ek Süre |
: |
0
|
| 11 |
Ek Ödenek |
: |
0,00
|
| 12 |
Projenin Bütçesi |
: |
1.084.308,30
|
| 13 |
Toplam Harcama |
: |
915.349,60
|
| 14 |
İşbirliği Yapılan Kuruluş |
: |
Düzce Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü
|
| 15 |
İşbirliği Yapılan Kuruluşun Desteği |
: |
-
|
| 16 |
Projenin Amacı:
Alt yapısı Düzce Üniversitesi Rektörlüğü tarafından yapılan botanik bahçesi projesinin, yönetim işleri Düzce Üniversitesi Süs ve Tıbbi Üretim Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından yapılmaktadır. Düzce Üniversitesi Süs ve Tıbbi Bitkiler Botanik Bahçesi, toplam 51.45 ha alanda 43 ana parsel üzerine, teraslı bahçe, kaya bahçeleri, şelale, dere, gölet ekolojik sistemler ile amfi tiyatro, doğa evindeki eğitim, Doğa ve Botanik müzesinde oluşan eğiti sistemlerini içeren, canlı yaşam biyomlarının tanımlandığı koleksiyon ve bahçe sergilerinden oluşan, canlı doğa müzelerdir. Bu amaçla, ilgili parsellere, 451 bitki taksonuna ait, 13852 adet bitkinin dikimi tamamlanmıştır. Buna göre 412 takson (%91,60) Phanerophyt (Ağaç ve çalılar), 17 takson (%3,78) Chamaephyt (yarıçalılar), 10 takson (%2,22) da Lian (sarılıcılar), 8 takson (%1,78) Hemicryptophytes (yarı gizli bitkiler) ve 3 takson (%0,67) Geophyt (gizli bitkiler) hayat formuna sahiptir. Botanik Bahçesine dikimi gerçekleştirilen taksonlar içerisinden 258’i (%57.20) tıbbi özelliklere sahiptir. Bu taksonlar iyi geldikleri hastalıklara göre incelendiğinde 103 taksonun idrar söktürücü olarak veya idrar yolu enfeksiyonlarına karşı, 66 taksonun ateş düşürücü, 52 taksonun balgam söktürücü, 52 taksonun kabız etkili, 50 taksonun antiseptik etkili, 42 taksonun terletici, 42 taksonun müshil etkili, 34 taksonun çeşitli yaraları iyileştirmek için, 32 taksonun mide ile ilgili rahatsızlıklarda, 32 taksonun kanamalı durumlarda, 23 taksonun cilt problemlerinde, 23 taksonun romatizmada, 20 taksonun ishale karşı, 18 taksonun gaz giderici ve 15 taksonun da tonik olarak kullanıldığı görülmektedir. Aynı zamanda 29 takson da hem ballı bitki, hem yenilebilir hem de tıbbi özellikleri dolayısı ile çoklu kullanım potansiyeline sahiptir.
Botanik Bahçelerini en önemli amaç ve özelliklerinden başında, endemik ve nadir bitkilerin korunması ve bunlar üzerine bilimsel çalışmaları yapılması gelmektedir. Türkiye Florası’na göre Batı Karadeniz bölgesinde 210 endemik bitki, DUOF herbaryumunda yapılan çalışmalara göre Düzce ilinde 63 endemik ve 24 nadir bitki taksonunun varlığı düşünüldüğünde, endemik ve nadir bitki taksonlarının yaşam habitatlarında tam koruma sağlanamadığı ve antropojenik etkiler ile tehdit altında olduğu görülmektedir. Bu amaçla, Batı Karadeniz Bölge’sinin ilk botanik bahçesi olacak olan Süs ve Tıbbi Bitkiler Botanik Bahçesi’nde, doğa koruma alanları ve doğal yaşam alanları dışında endemik ve nadir bitki taksonlarının Ex-situ korunması hedeflenmiştir. Düzce ilinde ve Batı Karadeniz Bölgesindeki nadir ve endemik taksonlarından toplanacak canlı bitki örnekleri veya tohumları Botanik Bahçesindeki teraslı bahçede oluşturulacak özel koleksiyonlar; Soğanlı Bitkiler, Sukulent Bitkiler, Yemeklik, Tıbbi Nadir ve Endemik Bitkiler koleksiyonları oluşturularak; Türkiye’nin de taraf olduğu Küresel Bitki Koruma Stratejisi kapsamında IUCN kategorilerine göre CR (Kritik), EN (Tehlikede) ve VU (Vahim Durumda) seviyesinde bulunan bitkilerin, Ex-situ korunmasını sağlamak ve bunlar üzerinde botanik özelliklerinden, tıbbi ve peyzaj kullanımları üzerine araştırmalar yapmaktır.
|
| 17 |
Projenin Çıktıları:
Batı Karadeniz Bölgesindeki coğrafi konum olarak, Karadeniz ikliminin lokal Akdeniz iklimine geçiş yaptığı bölgede bulunmaktadır. Flora alanı bakımından, Sub-Euxine (Orta Batı Karadeniz) ile Ksero-Euxine (Kurakçıl Batı Karadeniz)’in geçiş bölgesinde bulunmaktadır. Bu iki bitki bölgesi arasında geçiş özellikleri oluşturması sonucu, flora ve vejetasyon çeşitliliği bakımında zengin bir yapı sergilemektedir. Bu zengin floristik yapı içerisinde, bölge ve nadir bitki taksonlarının In-situ (yerinde) korunması milli parklarda, tabiatı koruma alanlarında ve tabiat parklarında yapılmaktadır. Ancak bu gibi doğa koruma alanları Düzce bölgesinde hiç yok, Batı Karadeniz bölgesinde az sayıda bulunmaktadır. Türkiye Florası’na göre Batı Karadeniz bölgesinde 210 endemik bitki, DUOF herbaryumunda yapılan çalışmalara göre Düzce Bölgesi’nde 59 endemik bitki taksonun varlığı düşünüldüğünde, bu alanlardaki endemik ve nadir bitki taksonlarının yaşam habitatlarında tam koruma sağlanamamaktadır. Bundan dolayı bölgede doğa koruma alanları ve doğal yaşam alanları dışında, kurulacak olan botanik bahçelerinde bu endemik ve nadir bitki taksonlarının, doğal alanları dışında Ex-situ korunması gerekmektedir.
|
| 18 |
Proje Çıktılarının Bilime ve Uygulamaya Aktarılması:
Projenin tamamlanmasıyla Düzce ve Batı Karadeniz bölgesindeki nesli tehdit altındaki bitkiler Düzce Üniversitesi Botanik Bahçesi’nde canlı bitki koleksiyonlarında alandan direkt getirilen canlı örneklerle veya alandan getirilen tohumlardan üretilmiş örneklerle koruma altına alınmış olunacaktır. Kurulacak olan botanik bahçesinde Ex-situ koruma programına dâhil edilerek bu bitki türlerinin süs bitkileri olarak kullanımı, bilgi etiketleri sağlanarak; Düzce Üniversitesi’deki; Orman, Fen-Edebiyat, Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakülteleri’nin, Orman Mühendiliği, Peyzaj Mimarlığı, Orman Endüstri Mühendisliği, Av ve Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi, Biyoloji ve Bitki Koruma bölümleri, Tıp Fakültesi’nin Farmakognozi Anabilimdalı, Ormancılık ve Çilimli Meslek Yüksekokulu bünyesindeki ormancılık ve ziraat ile ilgili programlar ile Düzce Üniversitesi Biyolojik Çeşitlilik Araştırma, Uygulama ve Eğitim Merkezi ve DUOF herbaryumu bünyesindeki doğa eğitimlerinde, Orman Fakültesi, Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi ve Biyoloji Bölümündeki Sistematik Botanik, Türkiye Florası, Türkiye Vejetasyonu, Bitki Sosyolojisi, Tıp Fakültesindeki Farmakognozik Botanik derslerinin uygulama alanı olması ve edilen bitkilerle ilgili yapılacak çeşitli bilgilendirme faaliyetleriyle halkın bitkiler hakkında bilgi sahibi olması sağlanacaktır.
Alandan toplanan kurutulmuş bitki örnekleri öncelik Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Herbaryumu (DUOF)’da depolanacaktır. Böylelikle hem bölge bitkilerinin farklı herbaryumlarda diğer araştırıcılar tarafından incelenmesi hem de herbaryum örneklerinin kalıcılığı sağlanacaktır. Bu çalışmalar sonucunda çalışmasından elde edilecek herbaryum örnekleri ile DUOF Herbaryumu Batı Karadeniz Bölgesi’nin florası konusunda oldukça zenginleşecektir.
|
| 19 |
Proje Kapsamında Yapılan Yayınlar:
ASLAN, S., AYDINKAL, R. M., GÜNEŞ ÖZKAN, N., AKSOY, N. 2022. DUOF Sanal Herbaryumu ve Dijitalleştirme Süreci, Türkiye’de Herbaryumlarda Dijitalleştirme Süreçleri ve Sorunlar/Çözüm Önerileri Çalışma Toplantısı (Working Meeting of Herbarium Techniques And Digitalisation Processes in Turkey), 14-15 Haziran 2022, British Institute at Ankara (BIAA).
|
Tarih:
|
İmza:
|