| 16 |
Projenin Amacı:
Akut omurilik yaralanması (AOY), genellikle morbidite ve kalıcı sakatlıkla ilişkili ciddi bir tıbbi durumdur. Omurilikten geçen sinirlerin aksonları bozulduğunda meydana gelmektedir ve yaralanma seviyesinin altında motor ve duyusal fonksiyon kaybına yol açmaktadır. Yaralanma genellikle büyük travmaların sonucu olmaktadır ve birincil yaralanma genellikle geri döndürülememektedir. Bu yaralanmalar, özellikle 30 yaşın altındaki hastaları daha fazla etkiledikleri gibi kişinin yaşamının geri kalanında önemli işlevsel bozukluklara yol açtığı ve kişiyi artan morbidite ve mortaliteye yol açan çok sayıda komplikasyon riskine soktuğu için özellikle toplumsal maliyeti yüksektir. AOY’ nin ömür boyu 2 ila 4 milyar dolarlık bir ekonomik etkisi olduğu tahmin edilmektedir (1).
Küresel olarak her yıl 250.000 ila 500.000 hastada omurilik yaralanması yaşanmaktadır. Bu vakaların büyük bir kısmı motorlu araç kazaları ve yüksek enerjili travma gibi önlenebilir nedenlerden kaynaklanmaktadır (2). Türkiye’de1992'de beş yüz seksen bir yeni travmatik AOY vakası bildirilmiştir ve yıllık insidans milyon nüfus başına 12.7 olarak bulunmuştur. Özellikle 20-50 yaş arası gençlerde sık görülmektedir. Erkek/kadın oranı 2,5/1 dir (3). En sık yaralanma nedeni sırasıyla motorlu taşıt kazaları, düşme, bıçak yaralanması, ateşli silah yaralanması ve dalış yaralanmasıdır. Bu yaralanmaların yaklaşık 1/3 ü tetraplejik iken 2/3 ü paraplejik olmaktadır. En yaygın yaralanma seviyesi tetraplejikler arasında C5 ve paraplejikler arasında T12 olarak görülmektedir (4). AOY ile ilişkili patofizyolojiyi evreleri ve çeşitli yara iyileşme mekanizmalarını anlamak ve uygun iyileşme tedavilerinin geliştirilmesi için esastır.
Akut omurilik yaralanması (AOY) iki şekilde olmaktadır. Primer yaralanma; nöral parankim yıkımını, aksonal ağın bozulmasını, kanamayı ve glial zarın bozulmasını içermektedir ve önlenemez niteliktedir. Primer yaralanma spinal dokularda daha fazla kimyasal ve mekanik hasar oluşturan ikincil yaralanmayı tetiklemektedir ve hücrelerde yüksek kalsiyum birikimi nedeniyle nöronal eksitotoksisiteye yol açmaktadır. Oluşan eksitotoksisite reaktif oksijen konsantrasyonlarını ve glutamat seviyelerini artırmaktadır. Bu insidanslar altta yatan nükleik asit, proteinler ve fosfolipidlere zarar vermektedir ve nörolojik işlev bozukluğuna neden olmaktadır. İkincil yaralanma aşaması, birincil yaralanma aşamasını takip eden çok özellikli patolojik süreçleri yansıtmaktadır ve birkaç hafta sürmektedir. Sekonder hasar, artan hücre geçirgenliği, apoptotik sinyal, iskemi, vasküler hasar, ödem, eksitotoksisite, iyonik deregülasyon, inflamasyon, lipid peroksidasyonu, serbest radikal oluşumu, demiyelinizasyon, Wallerian dejenerasyonu, fibroglial skar ve kist oluşumunu içermektedir. Kan damarlarının bozulması, omurilik dokularında hemorajiye neden olmaktadır ve bunu monositler, nötrofiller, T ve B lenfositik hücreler ve makrofajların omurilik dokularına invazyonu izlemektedir (5). İkincil yaralanma ile ilgili henüz etkin bir tedavinin bulunmaması nedeniyle günümüzde hala potansiyel terapötik ajanların klinik araştırılması devam etmektedir.
Bu çalışmada, bir IL-6 reseptör agonisti olarak görev yapan hümanize bir monoklonal antikor olan tosilizumabın akut omurilik yaralanması (AOY) sonrası oluşan hasarda nöral doku üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
|